سیستم نگهدارنده سرعت یا همان کروز کنترل (به انگلیسی Cruise Control) سیستمی در خودروهاست که اجازه کنترل سرعت در یک وضعیت ثابت را برای راننده فراهم می کند. این سیستم معمولاً با کنترل میزان هوای ورودی به محفظه احتراق وظیفه خود را به انجام می رساند. در واقع هدف استفاده از کروز کنترل نگه داشتن دقیق سرعت به میزان دلخواه راننده بدون هیچگونه دخالت خارجی است. در این سیستم امکان تثبیت سرعت خودرو در شرایط مختلف بدون استفاده از پدال گاز از طریق کلیدهای واسط فراهم شده است.
تصور کنید که آماده سفری با بهترین دوستان خود می شوید اما شما تنها کسی هستید که می توانید رانندگی کنید و جاده ای هزار کیلومتری در پیش روی شماست. فکر کردن درباره این جاده که حداقل چندین ساعت از آن مسیری مستقیم است پیش از نشستن پشت فرمان نیز شما را خسته خواهد کرد! اما خوشبختانه کروز کنترل می تواند بار زیادی را از روی دوش شما بردارد.
کروز کنترل امکانی ارزشمند در خودروهای امروزی است. سفرهای طولانی بدون این امکان خسته کننده تر خواهند بود. زمانی استفاده از کروز کنترل در خودروهای امریکایی نسبت به خودروهای آسیایی یا اروپایی متدوال تر بود چرا که جاده های امریکا طولانی تر و مستقتیم بوده و عموماً مبدا و مقصد از یکدیگر فاصله زیادی دارند.
اولین خودرویی که به کروز کنترل مجهز شد خودروی ایمپریال کرایسلر مدل ۱۹۵۸ بود. این سیستم مکانیکی به میل گاردان موتور متصل بود و یک تنظیم کننده بر روی داشبورد وجود داشت که با آن میزان سرعت مشخص می شد. این سیستم سپس توسط یک موتورالکتریکی میزان گاز ورودی خودرو را با این سرعت تنظیم می کرد.
نسخه های ابتدایی کروز کنترل مدت های قبل تر از پیدایش خودروها مورد استفاده قرار می گرفت. جیمز وات، مخترع و مهندس مکانیک اوایل قرن ۱۷ میلادی سیستمی را اختراع کرد که اجازه می داد موتورهای بخار در سربالایی و سراشیبی سرعت ثابت خود را حفظ کنند. اما کروز کنترل به شکلی که ما امروزه می بینیم اواخر دهه ۱۹۴۰ میلادی ساخته شد؛ در آن زمان ایده استفاده از دستگاه کنترل کننده برقی که بتواند سرعت جاده را کنترل کرده و میزان گاز خوردن وسیله نقلیه را مطابق آن تنظیم کند به ذهن مهندسین آمده بود.
سیستم کروز کنترل سرعت خودروی شما را با تنظیم وضعیت دریچه گاز یعنی همان روشی که شما انجام می دهید کنترل می کند. با این حال، کنترل کروز دریچه گاز را به جای فشار دادن پدال با یک کابل متصل به یک محرک، درگیر می کند. سوپاپ دریچه کنترل قدرت و سرعت موتور را با محدود کردن مقدار هوا در آن کنترل می کند.
راننده می تواند میزان سرعت مورد نظر خود را به استفاده از دکمه هایی که در اختیار دارد معین کرده یا عملکرد یا لغو کند. این دکمه ها معمولاً روی فرمان یا اهرم های کناری آن تعبیه شده اند. همچنین معمولاً دکمه های برای کاهش یا افزایش سرعت کروز کنترل در این سیستم قرار داده می شود. به منظور افزایش ایمنی خودرو و سرنشینان آن عملکرد سیستم کروز کنترل با فشردن پدال ترمز به صورت خودکار لغو می شود.
با افزایش میزان خودروهای مورد استفاده مردم در جاده ها و نیاز به ایمنی بیشتر خودروسازان تصمیم گرفتند تا در سیستم کروز کنترل نوآوری هایی داشته باشند و در نتیجه همین نوآوری های سیستم کروز کنترل تطبیق پذیر (به انگلیسی Adaptive Cruise Control) به خودروهای امروزی راه یافتند. اولین سیستم کروز کنترل تطبیق پذیر اوایل دهه ۱۹۹۰ میلادی توسط خودروسازان ژاپنی تولید شد. البته این سیستم تنها در زمانی که ترافیک سنگینی در مسیر قرار داشت به راننده هشدار می داد و از سیستم ترمز اضطراری و سیستم کنترل گاز خودرو برخوردار نبود.
اولین سیستم کامل کروز کنترل تطبیق پذیر مربوط به سیستم دیسترونیک مرسدس بنز بود که بر روی خودروی کلاس S مدل ۱۹۹۹ قرار گرفته بود. این سیستم نه تنها گاز خودرو را کنترل می کرد بلکه از ترمز اضطراری برای رعایت فاصله مناسب با خودروی جلویی بهره می برد.
